Συνεδρίαση: Τετάρτη, 30 Ιουνίου 2010
Ομιλία του Κωστή Μουσουρούλη στην Ολομέλεια
κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου του Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης: «Ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των Κυβερνητικών, Διοικητικών και Αυτοδιοικητικών Οργάνων στο Διαδίκτυο «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΥΓΕΙΑ» και άλλες διατάξεις».
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι ξεκινώ με τρεις γενικές παρατηρήσεις.
Η πρώτη παρατήρηση αφορά στην ονοματοδοσία του προγράμματος. Για να είναι επιτυχημένη η ονοματοδοσία ενός προγράμματος πρέπει να συνδέεται εννοιολογικά με το περιεχόμενο, αλλά και με τον επιδιωκόμενο στόχο του. Όπως διαβάζω το νομοσχέδιο που συζητάμε σήμερα, η έννοια «πρόγραμμα» και η λέξη «διαύγεια» χάνουν εντελώς το νόημά τους.
Η δεύτερη παρατήρηση αφορά στον επιδιωκόμενο στόχο του νομοσχεδίου, που είναι βεβαίως, η ενίσχυση της διαφάνειας. Πότε όμως, κύριοι συνάδελφοι; Πότε; Αφού έχει γίνει η παραγωγή της δημόσιας υπηρεσίας. Δηλαδή κατόπιν εορτής. Και βέβαια για την ποιότητα δεν συζητάμε.
Κατά τη γνώμη μου, η δημοσιοποίηση, όπως παρουσιάζεται στο νομοσχέδιο των πράξεων της διοικήσεως, είναι μία απλουστευτική κατάληξη του άγχους που υπάρχει στην Κυβέρνηση να αποδείξει ότι έχει διαγνώσει σωστά τις ανάγκες της κοινωνίας.
Σε καμία όμως περίπτωση δεν εξουδετερώνει –ίσως και να μην αγγίζει- τη γενεσιουργό αιτία της αδιαφάνειας. Σε κάθε πάντως περίπτωση πρόκειται για μία καλή πρόθεση, την οποία επικροτώ. Η συγκέντρωση όλων αυτών των νομοθετικών κειμένων, ρυθμιστικών, διοικητικών κ.ο.κ. σε ένα διαδικτυακό τόπο σίγουρα είναι ένα θετικό βήμα που θα διευκολύνει την πρόσβαση των πολιτών στην πληροφορία, εφόσον βεβαίως υπάρχει ενιαία, ομοιόμορφη αντιμετώπιση της πληροφορίας αυτής και βέβαια, εφόσον εφαρμοστεί σωστά. Τί θέλω να πω μ' αυτό; Δεν φθάνει, κύριε Υπουργέ, να υπάρχουν καλές προθέσεις. Την καλή σας πρόθεση την αναγνώρισα. Πρέπει όμως να μπορείτε να περιγράψετε σε αυτούς που θα κληθούν να υλοποιήσουν το έργο, πως θα πετύχουν τον επιδιωκόμενο στόχο.
Το Εθνικό Τυπογραφείο είναι πράγματι ένας εύκολα προσβάσιμος διαδικτυακός τόπος. Πρέπει όμως, να οργανωθεί τεχνικά και λειτουργικά. Ξέρει; Αντέχει; Μπορείτε εσείς να οργανώσετε αυτό το σύστημα; Θυμάμαι οδυνηρές εμπειρίες σε σχέση με τις αμοιβές των υπαλλήλων και την άρνησή τους να αναρτήσουν πράξεις της διοικήσεως κ.ο.κ. σε μία απόπειρα που είχαμε κάνει τότε να βελτιώσουμε τις διαδικασίες και την ταχύτητα ίδρυσης επιχειρήσεων.
Μία άλλη παρατήρηση αφορά πρόβλεψη του νομοσχεδίου για την ανάρτηση των κειμένων με μέριμνα του αρμόδιου ή του συναρμόδιου οργάνου που τα εξέδωσε. Μια εικονική βόλτα στις ιστοσελίδες των φορέων του δημοσίου, θα σας πείσει ότι αυτό ήδη γίνεται. Το δύσκολο είναι τα κείμενα αυτά να αναρτώνται με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι δυνατή να αναζήτηση των πληροφοριών. Αυτό είναι ένα ζήτημα που λίγοι ιστοχώροι το πετυχαίνουν και αμφιβάλω αν θα καταφέρει να το πετύχει και το Εθνικό Τυπογραφείο.
Έρχομαι στις ειδικές παρατηρήσεις.
Η πρώτη παρατήρηση αφορά στο Άρθρο 6. Κύριε Υπουργέ, δημιουργείται μια ομάδα διοίκησης έργου σε κάθε Υπουργείο, με στόχο την τεχνική, διαδικαστική και οργανωτική υποστήριξη της ανάρτησης. Ρωτώ -και θα ήθελα μια απάντηση- αυτές τις ομάδες διοίκησης έργου ποιος θα τις καθοδηγεί, ποιος θα τις υποστηρίζει τεχνικά με ερωτηματολόγια, με εγκυκλίους, με οδηγίες; Ποιος θα είναι ο κόμβος που θα έχει την ελάχιστη τεχνογνωσία από πλευράς πληροφορικής και οργάνωσης ώστε να μπορεί να υποστηρίζει αυτές τις Ομάδες Διοίκησης Έργου;. Και θα σας αναφέρω μια αποτυχημένη προσπάθεια που κάναμε στο Υπουργείο Ανάπτυξης. Ορίσαμε πριν από δύο χρόνια ενεργειακούς υπεύθυνους σε κάθε κτίριο του δημόσιου τομέα. Το μέτρο δεν «περπάτησε» , γιατί το Υπουργείο δεν είχε τη δυνατότητα καθοδήγησης και στήριξης . Αυτή είναι μια σημαντική έλλειψη του Υπουργείου σας. Φαίνεται τεχνοκρατικός ο όρος Ομάδα Διοίκησης Έργου, μου αρέσει πολύ να τον ακούω, αλλά βλέπω ότι στο νομοσχέδιο είναι κενός περιεχομένου.
Η δεύτερη παρατήρηση αφορά στο άρθρο 8, σχετικά με την ανάρτηση οργανογραμμάτων. Είναι καλό. Χρειάζεται, βέβαια και περιγραφή καθηκόντων. Βλέπω ένα οργανόγραμμα, βλέπω ένα πρόσωπο που έχει οριστεί σε μια διοικητική θέση, αλλά για να καταλάβω ποια είναι η περιγραφή των καθηκόντων του -αν καταλάβω και αν την έχει αναρτήσει, θα πρέπει να ανατρέξω στην ιστοσελίδα του φορέα.
Θέλω να πω επίσης, ότι στο νομοσχέδιο εξαιρείται της υποχρεωτικής ανάρτησης το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης, οι ένοπλες δυνάμεις. Σωστά. Πείτε μου, εάν έχετε ζητήσει από άλλους φορείς να σας τεκμηριώσουν, αν χρειάζεται και για αυτούς μια αντίστοιχη εξαίρεση. Να δώσω παράδειγμα; Ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας. Τα Ερευνητικά ινστιτούτα. Ο Δημόκριτος. Ίσως και να είναι άστοχα τα παραδείγματα αυτά. Εσείς όμως πρέπει να δώσετε σε κάποιους την ευκαιρία να σας πουν αν και γιατί δεν πρέπει μια απόφασή τους να αναρτάται στο διαδίκτυο.
Επόμενη παρατήρηση. Είπε η κυρία Τζάκρη ότι προκηρύξεις έργων και αποφάσεις ανάθεσης έχουν ληφθεί υπό καθεστώς αδιαφάνειας. Θα σας παρακαλούσα, κυρία Υπουργέ, να συγκεντρώσετε τα στοιχεία και να μας τα καταθέσετε. Απευθείας αναθέσεις με το Προεδρικό Διάταγμα 4 του 2001 που το είχατε θεσπίσει εσείς, ως Κυβέρνηση, γίνονταν επί των ημερών σας στο πλαίσιο του Γ’ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Μπορώ να σας φέρω όλα τα στοιχεία της περιόδου 2000-2004. Εμείς ήμασταν που υποχρεώσαμε με εγκύκλιο της Αρχής Πληρωμής του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών να δημοσιοποιούνται όλες οι προκηρύξεις, ακόμη και αν είναι κάτω από τα όρια της Οδηγίας. Μπορώ να φέρω και να καταθέσω την εγκύκλιο αυτή. Αλλά θέλω να μου δώσετε παραδείγματα για αυτά που είπατε. Έτσι με λόγια του αέρα δεν είναι σωστό να συζητάμε.
Θέλω να κάνω και ένα ερώτημα σχετικά με τις γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Τι ακριβώς αφορά; Γνωμοδοτήσεις του Τμήματος, της Ολομέλειας, που θα τις έχει υιοθετήσει ο Υπουργός; Θα είναι ανά Υπουργείο, ανά θέμα; Απαντήστε, γιατί διαφορετικά δημιουργείται η εντύπωση ότι φτιάχνουμε μια αποθήκη πληροφοριών.
Σχετικά με τις πράξεις ορισμού των διοικήσεων. Όλες αυτές οι πράξεις προβλέπεται ήδη να δημοσιοποιούνται. Εγώ θα ρωτήσω κάτι άλλο. Θα αναρτώνται και οι τοποθετήσεις υπαλλήλων; Οι μη τοποθετήσεις υπαλλήλων για πολιτικούς λόγους, θα αναρτώνται; Και έχω συγκεκριμένο παράδειγμα πρώην συνεργάτη μου πολιτικού μηχανικού με μεταπτυχιακά και με εμπειρία δέκα ετών σε τεχνικά έργα στο εξωτερικό, ο οποίος, μετά τις εκλογές, δεν τοποθετήθηκε στη θέση από την οποία τον είχα αποσπάσει μόνο και μόνο επειδή υπήρξε συνεργάτης μου ως Γενικού Γραμματέα. Έχω γράψει γράμμα στον Πρωθυπουργό, έχω στείλει στον αρμόδιο Υπουργό κ. Ρέππα όλη την τεκμηρίωση της δίωξης αυτής και απάντηση δεν έχω πάρει.
Θα σας αναφέρω επίσης ορισμένες ελλείψεις που έχω εντοπίσει
Πρώτον, δεν υπάρχουν ποινές αν κάποιος αμελήσει να κάνει την ανάρτηση. Επίσης, δεν προβλέπεται υποστήριξη αν κάποιος αδυνατεί να κάνει την ανάρτηση. Ένας πολύ μικρός δήμος –να πω ένα τυχαίο παράδειγμα, ο Δήμος Ψαρών- εκδίδει διοικητικές πράξεις διοικητικές, αλλά μπορεί να αντιμετωπίζει τεχνικές δυσκολίες. Δεν θέλει υποστήριξη; Προσοχή : Δε λέω εξαίρεση, αλλά υποστήριξη.
Δεύτερον, δεν υπάρχουν χρονικά όρια εντός των οποίων οι υπόχρεοι οφείλουν να προχωρήσουν σε ανάρτηση.
Τρίτον, δεν υπάρχει χρονικό όριο για την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης του άρθρου 6, παράγραφος 7. Καλό θα ήταν να μας δίνατε και ένα σχέδιο αυτής της απόφασης.
Και ολοκληρώνω την ομιλία μου με κάποιες προτάσεις.
Πρώτον, το θέμα της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία το έθιξε και ο κ. Ζώης. Θέλω να σας πω να ακολουθήσετε το παράδειγμα που είχαμε δώσει εμείς το 2004 όταν κάναμε προσβάσιμο στα άτομα αυτά, τον διαδικτυακό τόπο της Μονάδας Οργάνωσης Διαχείρισης -ήταν η πρώτη μας απόφαση. Υπάρχει και το κριτήριο της προσβασιμότητας, το οποίο συνιστά και υποχρέωση.
Δεύτερον, να προβλεφθούν κυρώσεις σε όσους δεν εφαρμόζουν το νόμο.
Τρίτον, να εκδοθούν τεχνικές και διαδικαστικές οδηγίες ώστε να ξέρει ο κόσμος πώς θα λειτουργήσει το εργαλείο που δημιουργείται.
Και καταλήγω με μια πρόταση. Να μην ασχοληθούμε μόνο με την ανάρτηση, να ασχοληθούμε και με τη ταχύτητα παραγωγής των διοικητικών πράξεων. Σας προτείνω, λοιπόν, να δημιουργήσετε –αν θέλετε μπορώ να σας ενημερώσω για τον τρόπο που εμείς το χειριστήκαμε αλλά για διάφορους λόγους δεν έγινε- ένα ΙΝΤΡΑΝΕΤ, ένα εσωτερικό δίκτυο της Κυβέρνησης προκειμένου, όταν εισάγεται στο σύστημα μια κοινή υπουργική απόφαση, να μπορεί κανείς να παρακολουθήσει τη συγκέντρωση των υπογραφών. Σήμερα φεύγει μια κοινή υπουργική απόφαση από τον επισπεύδοντα Υπουργό και δεν ξέρεις που βρίσκεται και πότε θα επιστρέψει στο Υπουργείο που την εξέδωσε σε σχέδιο. Ο έλεγχος της ταχύτητας –για την ποιότητα είναι μια άλλη συζήτηση- θα μπορούσε να ήταν επίσης ένα ζητούμενο αυτού του νομοσχεδίου.
Ευχαριστώ πολύ.
